1. Máy thủy bình dùng để làm gì?

- Máy thủy bình (Automatic Level) là máy sử dụng cho mục đích tính toán chênh độ cao giữa các điểm địa vật, đường bình độ, mốc cao độ, …

- Máy thủy bình được các đơn vị thi công dùng với nhiều công trình xây dựng lớn và nhỏ hiện nay. Để khai thác được các tính năng máy thủy bình bạn cần phải hiểu cách sử dụng thiết bị này. Về cấu tạo máy thủy bình đều có cấu tạo có 3 con ốc phía dưới, trước khi lắp máy vào giá đỡ, hỗ trợ việc điều chỉnh cho 3 cái ốc này đều nhau và chúng ta nên để ở mức trung bình. Lúc bắt máy vào giá đỡ bạn để ba cái ốc trùng với trục của 3 cái chân máy, hỗ trợ công tác cân bằng cực kỳ nhanh chóng và dễ dàng.

2. Hướng dẫn chi tiết cách sử dụng máy thủy bình

Bước 1: Đặt máy tại vị trí bất kỳ (có thể ngắm được vào vị trí mốc cho trước). Lưu ý máy không được thấp hơn mốc.
 
Bước 2: Cách cân máy thủy bình.

- Chỉnh sơ bộ bằng chân máy cho bọt thủy vào trong vòng tròn rồi cố định 3 chân thật chắc chắn.

- Sử dụng 3 Ốc cân máy, đầu tiên chỉnh máy song song với 2 ốc cân máy. 2 ốc cân này cùng vặn vào hoặc cùng vặn ra để bọt thủy gần vào giữa. Quay máy 90⁰, chỉnh tiếp ốc cân thứ 3 để bọt thủy vào chính giữa. Cứ làm như thế đến khi máy chuẩn nhất là tiến hành công việc.
Bước 3: Ngắm và đọc thông số trên mia.

- Ngắm vào Mia (Chỉnh núm điều quang để ngắm số đọc trên mia rõ nét) đọc số trên Mia (Mia được làm bằng nhôm rất chắc chắn chia làm 4 đoạn, thu gọn lại dài 1.2m, kéo dài hết là 5m).

- Khi đọc số đọc trên Mia nhìn tại điểm đuôi chữ E cuối cùng thì ghi lại số liệu trong sổ là 0050 ( Tức 5cm), nếu đọc được số 11 và nằm tại vị trí cuối chữ E mầu đỏ thì vui lòng đọc là 1150 ( Tức 1m15cm), Nếu ước tính cứ 1 khấc nhỏ đen trắng hoặc đỏ trắng thì bạn có thể cộng thêm 1cm cho phù hợp với kết quả đo nhất.

Bước 4 : Hướng dẫn tính chênh cao.

- Nếu mốc là 0.000 (Nếu là làm nhà thì thường họ lấy cao độ là hoàn thiện nền nhà để quy ước, nếu là cầu, đường, cảng thì thường lấy theo tọa độ quốc)

- Đọc Mia ghi được 0050 (đáy chữ E đầu tiên) thì mốc này đang có cao độ là 0,05 (0,000+0050=0,050). Lưu ý số đọc có 4 số là 0050 tức là theo hàng ngìn nhưng cao độ cho là mét tức 0.0m. Số đọc mia là 1150 thì cao độ là 1,15m (0,000+1150=1150m).

3. Những lưu ý sử dụng máy thủy bình cho kết quả chính xác

1. Cần tìm hiểu kỹ về mặt thủy chuẩn- sử dụng máy thủy bình thêm dễ dàng

- Mặt thủy chuẩn (mặt Geoid) là chuẩn độ cao trung bình của mực nước biển được quy ước theo tiêu chuẩn chung quốc tế, mặt biển yên tĩnh ở các lục địa, hải đảo tạo thành mặt cong khép kín.

- Tất cả các điểm trên mặt thủy chuẩn quy ước có độ cao tuyệt đối là h = 0.

2. Công dụng các phép đo của máy thủy bình

- Nhiều người trong chúng ta chỉ hiểu biết một cách chung chung về công dụng của máy thủy bình, đó là dùng để đo cao độ. Nhưng khi nghiên cứu sâu vào kiến thức chuyên ngành, ta sẽ thấy máy thủy bình thực hiện được khá nhiều phép đo khác nhau:

• Đo khoảng cách tương đối: Máy thủy bình đo được khoảng cách từ điểm ta chọn làm mốc đến vị trí của điểm cần đo cao độ.
• Đo độ cao tuyệt đối: Phép đo này xác định được cao độ của điểm cần đo so với mặt thủy chuẩn.
• Truyền cao độ giữa hai điểm: ví dụ cụ thể cho phép đo này bằng hai điểm A, B. Ta dùng máy thủy bình để đọc mia tại hai vị trí A, B được kết quả cao độ lần lượt là a,b. Lấy b-a ta được kết quả chênh cao giữa hai điểm biết. Đây là cách đo khá tiện lợi, khi chỉ với cao độ 1 điểm và độ chênh cao, ta có thể tính được cao độ của điểm còn lại.
• Đo độ khoảng cách: ngoài đo độ cao, máy thủy bình còn có thể đo được khoảng cách từ vị trí đặt máy đến chỗ dựng mia. Ngoài ra, các máy thủy bình có gắn thêm bàn độ ngang còn được dùng để đo góc bằng.

3. Sử dụng máy thủy bình ở điều kiện đo cho phép

- Máy thủy bình không nên sử dụng dưới trời mưa hoặc trong điều kiện không đủ ánh sáng. Điều này làm gián đoạn quá trình sử dụng và làm ảnh hưởng đến kết quả đo của máy. Bạn nên tiến hành đo ở môi trường đầy đủ ánh sáng, thời tiết cho phép (hạn chế mưa hoặc cần trang bị thiết bị che chắn).

- Bạn cần nắm được thông tin cơ bản của thiết bị. Ví dụ như máy thủy bình tự động Sokkia chỉ cho phép đo ở nhiệt độ từ 20°C~+40°C, với điều kiện nhiệt độ này, tiến hành đo đạc cho kết quả đo chính xác. Tuy nhiên nếu nằm ngoài nhiệt độ này, kết quả đo sẽ không được đảm bảo.

- Trước khi thực hiện đo đạc, bạn cần kiểm tra thực địa để chắc chắn giúp quá trình đo đạc không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài. Kết quả đo sẽ bị ảnh hưởng nếu khoảng nhìn bị che khuất hoặc bị gián đoạn bởi các yếu tố bên ngoài.

- Bảo quản máy thủy bình đúng cách nhằm kéo dài tuổi thọ của máy mang lại hiểu quả cao hơn khi sử dụng máy. Tránh ẩm thấp, tuyệt đối không ngồi hoặc không đặt vật nặng lên hòm máy, dễ gây hỏng hóc ảnh hưởng đến độ chính xác thiết yếu của máy thủy bình giá rẻ khi đo. Bảo dưỡng thường xuyên về các bộ phận: chân máy thủy bình, ống kính, độ phóng đại máy thủy chuẩn, núm vi động, núm điều quang ít nhất 6 tháng 1 lần.

4. Các hãng Máy thủy bình thông dụng nhất hiện nay các bạn có thể tham khảo: Sokkia, Topcon, Nikon, Leica.