Hướng Dẫn Sử Dụng Máy Thủy Bình Hiệu Quả Nhất

Máy thủy bình là thiết bị quan trọng trong lĩnh vực đo đạc trắc địa và thi công công trình, giúp xác định độ cao và chênh cao giữa các điểm một cách chính xác. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách sử dụng máy này như nào để chính xác và hiệu quả. Tham khảo bài viết dưới đây, Trắc địa Global sẽ hướng dẫn sử dụng máy thủy bình chi tiết cho các bạn nhé!
Nguyên lý đo cao độ của máy thủy bình chính là sử dụng phương pháp đo cao hình học dựa vào tia ngắm ngang

Cấu tạo máy thủy bình

Trước tiên, để sử dụng máy thủy bình hiệu quả, quý khách cần nắm được cấu tạo và chức năng của máy

• - Kính vật dùng để phóng to ảnh và số đọc mia
• - Màng dây chữ thập 
• - Ống kính
• - Ốc điều ảnh cho phép người dùng có thể điều chỉnh ảnh rõ - nét ở xa hay gần.
• - Ốc cân đế máy 
• - Vi động ngang
• - Đế máy
• - Bọt thủy tròn để kiểm tra độ cân bằng của máy 
• - Vít nghiêng 

• Cấu tạo hình học của máy bao gồm 3 trục chính đó là:

  • CC’- trục ngắm ống kính 
  • LL’ – trục ống thủy dài 
  • VV’ – trục quay của máy thủy chuẩn

  Cấu tạo của chân máy bao gồm 2 bộ phận cơ bản: 

  • Mặt chân đế là một miếng hợp kim nhôm có hình tam giác đều và được khoét rỗng ở giữa.
  • Chân đế máy có thể nâng cao và hạ xuống. 

Chuẩn bị trước khi sử dụng máy thủy bình

Kiểm tra độ chính xác của máy thủy bình bằng cách hiệu chuẩn trước khi sử dụng, đảm bảo các bộ phận như ống ngắm, bọt thủy, và chân máy hoạt động ổn định.

Kiểm tra Máy thuỷ bình

Bước 1: Kiểm tra 3 ốc khóa chân, dựng máy sao cho chắc chắn, cân bằng.

Bước 2: Kiểm tra trục đứng, trục ngang chặt chẽ.

Bước 3: Kiểm tra vị ngang, di máy sang trái, sang phải mà điểm ngắm không thay đổi là đạt.

Bước 4: Kiểm tra bọt thủy, thử quay các chiều, nếu vẫn ở trong vòng tròn là đạt.

Bước 5: Kiểm tra đối quang: Xa gần đều nhìn thấy, điều quang ảnh vật không nhảy.

Bước 6: Kiểm tra bộ phận tự động.

Cân cho bọt thủy tròn vào giữa ngắm 1 điểm. Dùng 1 ốc cân vê trái, phải mà điểm ngắm không thay đổi là được.

Quay máy nhiều vòng rồi ngắm lại điểm ngắm đầu để kiểm tra độ rung và độ chính xác của máy.

Bước 7: Kiểm tra sai số góc i bằng phương pháp 2 trạm.
Tham khảo: Cách kiểm tra sai số máy thuỷ bình

Kiểm tra máy thuỷ bình

Chuẩn bị dụng cụ và phụ kiện cần thiết

Để chuẩn bị dụng cụ và phụ kiện cần thiết khi sử dụng máy thủy bình, hãy đảm bảo bạn có đầy đủ các thiết bị sau:

• Chân máy chắc chắn

• Mia nhôm 5m

• Máy thuỷ bình

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp đảm bảo độ chính xác và hiệu quả trong quá trình đo đạc.

Các bước cơ bản để sử dụng máy thủy bình

Cách cân máy thủy bình

Cách sử dụng máy thủy bình là khi cân máy, quý khách cần kéo chân máy ra đến chiều cao ngang ngực hoặc cằm để tư thế thoải mái, dễ dàng hơn khi đọc kết quả. Đặt máy ở địa hình bằng phẳng sao cho 3 chân máy vững vàng.

- Sau đó, quý khách đặt máy vào chân, kiểm tra bọt thủy. Nếu bọt thủy nằm bên nào tức là bên đó cao thì cần hạ chân phía bên bọt thủy cao xuống sao cho bọt thủy chạy vào vòng tròn đen và khóa chân lại.
- Cuối cùng chỉ cần vặn 3 ốc cân bằng để đưa bọt thủy vào tâm là hoàn thành việc cân máy.

Tiến trình cách ngắm đo cao độ bằng máy thủy bình

Để ngắm đo độ cao từ thiết kế ra thực địa bằng máy thủy bình, quý khách cần bố trí mốc A có độ cao hA, điểm B có độ cao hB ra ngoài thực địa. Cách dùng máy thủy bình để đo cao độ như sau:

Bước 1: Chọn vị trí đặt máy

Đặt máy thủy bình nằm cân bằng giữa hai điểm A, B, tại phương vị bất cứ chỗ nào trên bề mặt sàn, nơi cần đo đạc và nên chọn bề mặt tương đối bằng phẳng để tiết kiệm thời gian cân chỉnh máy. Phương vị đặt máy thủy bình tốt nhất là cao hơn phương vị của mốc A chiều cao chuẩn để truyền cao độ.

Đặt máy thuỷ bình ở vị trí bằng phẳng, ổn định

Tham khảo: Công dụng máy thuỷ bình

Bước 2: Cân máy

Đặt máy thủy bình tại vị trí có nền vững chắc, tránh những chỗ dễ sụt lún, nền đất yếu. Đặt chân máy sao cho phương vị ngang bằng nhất. Gác máy thủy bình lên chân máy và tiến hành chỉnh thăng bằng cho máy.

Bước 3: Đo đạc

Cách đo máy thủy bình là ngắm vào mia. Quý khách tiến hành điều quang sao cho hình ảnh mia trong ống ngắm của máy thủy bình được rõ ràng nhất.

Cách đọc số trên mia: Căn cứ theo 2 số trên mia đơn vị là m và dm. Còn 2 số đọc ghi trên chữ E đơn vị là cm và mm, cứ mỗi khấc đen hoặc đỏ (khoảng chia trên mia) tương ứng là 10mm.

Bước 4: Tính cao độ

Để dẫn truyền độ cao từ điểm A (có chiều cao là hA) tới điểm B chưa biết chiều cao thì cần bắt ảnh mia dựng tại điểm A và đọc được số chỉ giữa là x. Quay máy đo cao độ sang điểm B, đọc được số chỉ giữa trên mia tại điểm B là y.

Chênh cao giữa điểm A đến B là: h = y – x. Độ cao của điểm B: hB = h + (y – x).

Ý nghĩa của các số đã đọc: Số đọc chỉ giữa = (số đọc chỉ trên + số đọc chỉ dưới)/2.

Ví dụ cụ thể cách sử dụng máy thuỷ bình

Bước 1: Chọn địa điểm đo đạc có địa hình vững chắc, quý khách đặt 2 mia cách nhau 50m. Đặt máy thủy bình ở giữa 2 mia sao cho khoảng cách từ máy đến từng mia xấp xỉ 25m.

Bước 2: Ngắm máy thủy bình về A, quý khách đọc chỉ số mia tại A là x1 = 1.418 mm và tương tự ngắm máy về B, đọc chỉ số mia tại B là y1 = 1.073 mm.

Bước 3: Chênh cao giữa 2 điểm A và B khi đặt máy ở giữa là h1 = x1 – y1 = 1.418 – 1.073 = 345mm.

Bước 4: Di chuyển máy thủy bình lại gần mia B. Sau đó, ngắm máy về A đọc chỉ số mia tại A là x2 = 1.382mm, ngắm máy về điểm B đọc chỉ số mia tại B là y2 = 1.035mm.

Bước 5: Chênh cao giữa 2 điểm A và B khi đặt máy thủy chuẩn ở gần B:

h2 = x2 – y2 = 1.382 – 1.035 = 347mm.

Bước 6: Vậy chênh cao giữa 2 điểm A và B khi đặt máy ở giữa và máy gần B thì sai số về chênh cao là: ∆H = h1 – h2 = 345 – 347 = - 2mm.

Vậy -2mm chính là sai số góc i của máy.

* Lưu ý: Sai số góc i của máy thủy bình thì ∆H không được lệch quá ±3mm. Có thể hiểu là ≤ ± 0,003m.

Một số lưu ý khi sử dụng Máy thủy bình

Khi sử dụng máy thủy bình, các bạn cần điều chỉnh sơ bộ bằng cách tác động vào 3 cái chân ở giá đỡ trước sao cho máy có thể đạt được độ cân bằng tương đối.  Tiếp theo đó, bạn cần hiệu chỉnh độ cân bằng của bọt thủy bằng 3 cái ốc ở máy. Nhưng trong một số trường hợp đặc biệt cần lưu ý: 

• - Nếu như địa hình không bằng phẳng thì các bạn cần điều chỉnh bằng chân vì 3 ốc vi sai trên máy thủy bình sẽ chỉ điều chỉnh được độ lệch không lớn.
• - Nếu bọt nước chạy về bên nào thì các bạn sẽ cần chỉnh ốc ở bên đó thấp xuống và ba chân máy thủy bình lúc này đồng thời kéo dài bằng nhau. Khoảng cách của ba chân cần phải tương đối bằng nhau để giúp cho máy khi ở độ cao thích hợp phải tiện ngắm vị trí nhất. 

 Một số hãng Máy thuỷ bình tốt nhất hiện nay

1. Máy thuỷ bình Leica

Máy thủy bình Leica Na532

2. Máy thuỷ bình Sokkia

Máy thủy bình Sokkia B40A

3. Máy thuỷ bình Topcon

Máy thủy bình Topcon AT-B4A

4. Máy thuỷ bình Satlab

Máy thủy bình Satlab

TRẮC ĐỊA GLOBAL – VỮNG TIN SÁT CÁCH CÙNG MỌI CÔNG TRÌNH